Dünyanın içinde bulunduğu salgın nedeniyle bir süredir hepimiz virüs
kelimesine aşinayız. Bir çoğumuz tarihe yön veren büyük hastalıkların bizim de
başımıza gelmeyeceğini düşünürken bir anda kendimizi büyük bir kaosun içinde
bulduk. Mevcut bir hastalığın tedavisi için gerekli aşı veya ilacın üretilmesinin
ise tahmin ettiğimiz kadar kolay ve hızlı olmadığına şahit olduk. Dünya
genelinde hayatını kaybeden milyonlarca insan bize bunun bir şaka değil
önemsenmesi gereken bir konu olduğunu sık sık gösterdi. Ve şu anda da
hepimizin ortak isteği bu salgını geride bırakmak ve herhangi bir endişe
hissetmediğimiz eski yaşantımıza ve alıştığımız düzene geri dönmek. Eğer biraz
sonra bahsedeceğim konuları ciddiye almazsak maalesef geride bıraktığımız bu
salgın dönemi bizim en rahat geçirdiğimiz dönem olarak kalabilir. Peki nedir bu
kadar önemli olan konu? Son birkaç yazımda da adını sıklıkla kullandığım
küresel ısınma ve etkileri.
Bazı felaketler daha yaşanmadan bize gelmekte olduklarını anlatmaya
çalışırlar. Ama insanoğlu bunları görmezlikten gelerek onlara bir anlamda hoş
geldiniz demektedir. Günümüzde küresel ısınmanın nelere sebep olabileceğini
araştıran ve tüm dünyayı bilinçlendirmeye çalışan insanların sayısı
azımsanmayacak kadar fazla. Bu insanlar geleceği öngörmekte, felaketlerin
ayak seslerini duymaktalar. Ayrıca küresel ısınmayı durdurmak isteyen
dernekler, vakıflar ve dünyayı kapsayan uluslararası kuruluşlar bulunmakta.
Tüm dünyanın gözünü çevirdiği küresel ısınmayı ve kendisiyle birlikte
getirmekte olduğu olası felaketlerden birini konuşacağız bu yazıda.
Küresel Isınmanın neden olduğu olaylardan biri de yeryüzündeki buzulların
erimesidir. Küresel ısınma hem atmosferin hem de okyanus sularının
sıcaklıklarının artmasını tetikleyerek buzulların her zamankinden daha hızlı
erimesine neden olmaktadır. Bu durum buzlar altında kalan bir tehlikeyi de gün
yüzüne çıkarmakta. Bazı araştırmalarda bilim insanları derin buz tabakalarından
aldıkları örnekler sonucu daha önce görmediğimiz virüslerin varlığını tespit
ettiler. Yüz binlerce yıl önceden donarak buzullara hapsolan bu yeni virüs
çeşitlerinin bize doğa ve evrim hakkında da bilgi vermesi umuluyor. Tanımlanan
günümüz virüslerinden oldukça farklı olduğu söylenen bu yeni virüslerin eriyen
buzullarla dünyaya yayılacak olması tedirginlik yaratmakta.
Günümüzden çokta uzak olmayan bir tarihte 2016’da korkulan bu durumun
bir örneği Sibirya’da yaşandı. Küçük bir kızın ölmesi üzerine yapılan araştırmalar
sonucu bunun şarbondan kaynaklı bir ölüm olduğu anlaşıldı. Şarbon otçul
hayvanlardan insanlara bulaşan ancak insandan insana bulaşmayan bir
hastalıktır. Hastalık hayvanlar arasında ise çok hızlı yayılır. Tahminlere göre bu
durum şarbondan ölen bir geyik cesedinin çözülen buzlar nedeniyle yüzeye
çıkmasıyla yaşandı. Suya karışan şarbon belirtilene göre binlerce geyiğin de
hastalık kapıp ölmesine neden oldu. Bunun yanında birçok insan da bu
hastalıktan hastaneye kaldırıldı.
Eski dönem salgınlarında hayatını kaybetmiş ve toprağın üst tabakalarında
toplu mezarları bulunan insanların kalıntıları buzulların ve donmuş toprağın
erimesiyle, suyun yükselmesiyle birlikte ortaya çıkmaya başladı. Örneğin
donmuş toprakların çözünmesi sonucu Alaska'nın tundralarında 1918 İspanyol
gribi virüsünün kalıntılarının bulunduğu açıklandı. Bu da bize gösteriyor ki
buzulların sağladığı koşullar birçok virüs ve bakterinin korunup milyarlarca yıl
saklanmasını sağlayabilir. Yeryüzünden silindiğini düşündüğümüz hastalıkların,
hatta adına bile bilmediğimiz insanlık öncesinden kalma virüslerin bile ortaya
çıkması imkansız bir durum değil.
Karşı karşıya kaldığımız durum tehlikeli ve küresel ısınmanın ilerlemesi
durumunda kaçınılmaz. Ama buzulların erimesiyle ortaya çıkan tüm
hastalıkların yayılacağı anlamına da gelmiyor. Yapılan araştırmalar sonucu
bulunan bazı virüsler laboratuvar ortamında tekrar çoğaltılmaya çalışıldıysa da
başarılı olunamadı. Bu da demek oluyor ki uygun koşullarda bile çoğalamayan
bu virüslerin evrimin basamaklarını atlayarak bize etkili olması ihtimali çok
düşük. Fakat bu mevcut riskin tamamen yok olmasını sağlamıyor. Birkaç yüzyıl
önce geçirilen salgınların buzullar içinde ya da donmuş toprak içinde saklı
olması bilim insanlarını tedirgin eden bir gerçek. Küresel ısınma sonucu eriyecek
olan bu katmanların içinde karşımıza çıkmayı bekleyen kaç çeşit virüs ya da
bakterinin olduğu ise bilinmemekte. Bazı virüs ve bakterilerin insanlara kolayca
etki edemeyeceğini biliyoruz fakat bu virüs ya da bakterilerin hayvanlar veya su
kaynakları vasıtasıyla bizi tekrar bulabileceklerini unutmamak gerek.
Buzulların erimesi sonucu karşımıza çıkabilecek onlarca felaketten birini
inceledik. Umarım gelmekte olan tehlikeli geleceğin ayak seslerini sizlere
iletebilmişimdir.
İzge Nur Ünal / AVRUPAPRESS
News
