Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 30 Mayıs 2025 tarihinde açıkladığı Nisan ayı işgücü verileri, sadece işsizlik oranlarına değil, aynı zamanda Türkiye ekonomisinin yapısal sorunlarına da ışık tutuyor. Mevsim etkilerinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı %8,6’ya yükselirken, geniş tanımlı işsizlik (atıl işgücü) %32,2 gibi çarpıcı bir seviyeye ulaşmış durumda. Bu oranlar, birçok sektörü doğrudan etkilerken; ekonomide yavaşlama, yatırımda temkinlilik ve tüketimde daralma sinyallerini beraberinde getiriyor.

Hizmet Sektörü ve Tüketim Davranışları Üzerindeki Baskı

İşgücü piyasasındaki belirsizlik, özellikle hizmet sektöründe etkisini sert şekilde gösteriyor. Turizm, yeme-içme, perakende ve ulaşım gibi harcamaya dayalı alanlarda işsizlik oranlarının artması, hem çalışanların gelirlerini düşürüyor hem de iç talebi daraltıyor. Tüketiciler, iş güvencesi eksikliği nedeniyle harcamalarını ertelemeyi ya da minimum düzeyde tutmayı tercih ediyor. Bu da doğrudan KOBİ’ler başta olmak üzere binlerce işletmenin cirolarında düşüşe neden oluyor.

Sanayi ve Üretim: İş Gücü Açığı Değil, Uyumsuzluk Sorunu

İmalat sanayinde ise dikkat çekici bir çelişki yaşanıyor. Sanayi sektörü bazı alanlarda nitelikli iş gücü bulamamaktan şikâyet ederken, genç işsizlik oranı %15,7 seviyesinde. Bu, Türkiye’de eğitim sistemi ile piyasanın ihtiyaçları arasındaki uyumsuzluğun net bir yansıması. Mesleki eğitim reformu yapılmadığı sürece bu uyumsuzluk devam edecek ve sanayide verimlilik artışı sınırlı kalacaktır.

Kadın İstihdamında Süregelen Durgunluk

Kadınlar arasındaki işsizlik oranı %11,5 seviyesindeyken, kadınların iş gücüne katılım oranı %36,4 ile oldukça düşük. Bu oran, OECD ortalamalarının çok gerisinde. Kreş desteklerinin yetersizliği, esnek çalışma modellerinin azlığı ve toplumsal cinsiyet rolleri, kadınların iş gücüne katılımını engellemeye devam ediyor. Bu da hem ailelerin gelir düzeyini düşürüyor hem de ülke ekonomisinin potansiyel üretim kapasitesini sınırlıyor.

İnşaat ve Tarımda Mevsimsel Canlanma Sönük Kaldı

Her yıl Nisan ayı itibarıyla artan inşaat ve tarım istihdamı, 2025 Nisan verilerinde beklenen katkıyı sağlayamadı. İnşaat sektöründe maliyet artışları ve ruhsat işlemlerindeki yavaşlık nedeniyle yeni projeler erteleniyor. Tarımda ise mevsimlik işçilerin çalışma koşulları ve sosyal güvence eksikliği nedeniyle kayıt dışı istihdam oranı yüksek seyrediyor. Bu da TÜİK verilerine tam olarak yansımayan ama ekonomide ciddi kayıplara neden olan bir başka boyut.

İşgücü Verilerinin Ekonomi Politikalarına Etkisi

İşsizlik verileri, sadece bir sosyal sorun değil, aynı zamanda bir ekonomi politikası meselesidir. İşsizlik oranlarındaki artış, merkez bankasının faiz kararları, kamu harcamalarının yönü ve yatırım teşviklerinin içeriği üzerinde belirleyici olmaya devam edecek. Özellikle geniş tanımlı işsizlik oranı gibi sosyal baskıyı artıran veriler, hükümetin önümüzdeki dönemde sosyal destek paketleri, istihdam teşvikleri ve genç girişimcilere yönelik programları gündeme almasını zorunlu kılıyor.

Veriler Uyarıyor, Reform Gecikmemeli

TÜİK’in Nisan 2025 verileri, ekonomik toparlanmanın yüzeyde kaldığını, iş gücü piyasasında ise kırılganlıkların devam ettiğini gösteriyor. Sektörel daralmalar, tüketici güvenindeki düşüş ve niteliksiz istihdam, Türkiye ekonomisinin orta vadeli büyümesini tehdit ediyor. Yapısal reformlar, üretken yatırımlar ve adaletli sosyal politikalar hayata geçirilmediği sürece işsizlik sadece bir rakam değil, her haneyi etkileyen kalıcı bir sorun olarak kalmaya devam edecek.

Son sözümüz

İstatistikler bize sadece rakamları değil, aynı zamanda harekete geçmemiz gereken gerçekleri fısıldıyor; sürdürülebilir bir ekonomi için artık sadece verileri değil, vicdanları da dinleme zamanı.

Sibel Arslan

Ekonomist &Mali Analist