Bu hafta, yazımı katıldığım bir sempozyum hakkında yazmaya karar vermiştim. Fakat bu hafta ulusumuzun kaderini değiştiren ve bize Atamız tarafından armağan edilen, 29 Ekim Cumhuriyet bayramı olması ve tarihçi olmam sebebiyle sempozyumla ilgili izlenimlerimi önümüzdeki hafta sizlere anlatacağım.
Peki Cumhuriyet nasıl ilan edildi? Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919’da Osmanlı hükümeti tarafından, bölgede düzeni sağlaması için devletinin bir gemisi ile Samsun’a gönderilmiştir. Ülkenin çoğu ilinde kongreler düzenlemiş ve « Tek bir egemenlik var, o da milli egemenliktir. Milletin egemenliğini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. » ilkesiyle, yurdun her tarafından gelen ulus temsilcilerini 23 Nisan 1920 günü Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nde toplamıştır. Meclis Mustafa Kemal Paşa’yı ‘Meclis Başkanı’ seçmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi, Türk Kurtuluş Savaşı’nı başlatmıştır. Halk ve düzenli ordular düşman kuvvetlerine karşı savaş vermiş, omuz omuza mücadele etmiştir.
Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının ardından TBMM 1 Kasım 1922’de saltanatı kaldırmıştır. Padişah Vahdettin, ‘vatan haini’ ilan edilmiş ve yurdu terk etmiştir. 24 Temmuz 1923 günü İsviçre’nin Lozan şehrindeki Lozan Üniversitesi’nde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileri ile İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika, SSCB ve Yugoslavya temsilcileri Lozan Barış Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu antlaşma ile yeni bir devletin temelleri atılmış fakat devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemiştir. İkinci dönem Büyük Millet Meclisi, 11 Ağustos’ta ilk toplantısını yapmıştır ve 13 Ekim’de Ankara, başkent ilan edilmiştir. Bu dönemde Atatürk, egemenliğin ulusa dayandığı bir sistem olan cumhuriyet yönetiminin ilanı için hazırlıklar yapmaya başlamıştı. Atatürk 28 Ekim akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya’da yemeğe çağırmış ve « Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz, » demiştir.
29 Ekim günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan « Cumhuriyet » önergesini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne vermiştir. Meclis önergeyi kabul etmiştir ve böylece Türkiye Devleti’nin yeni yönetimi biçimi Cumhuriyet, yeni ismi « Türkiye Cumhuriyeti Devleti » olarak belirlenmiştir. Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Halk da cumhuriyetin ilanını sevinç ve coşku ile karşılamıştır.
O muhtesem insan bize böyle armağan ve emanet etmişti ,Cumhuriyetimizi. Bize düşen çok büyük görevler var aslında ,ama en büyük görevimiz bize emanet edilene hıyanet etmemektir. Onu koruyup korumak ilalebet devamlığını sağlamaktır.Çünkü bu vatanın her karış toprağı, dedelerimizin ,ninelerimizin kanlarıyla ,canlarıyla, mücadeleleriyle kazanılmıştır. Sonrada hiç karşılık beklemeden, biz torunlarına armağan etmişlerdir.Bunu bilmek ve farkında olarak yaşamak onlara karşı yerine getireceğimiz en kutsal görevdir.
Sen yaşa Cumhuriyet sen yaşa ki Atamın ruhu seninle yaşasın ! 29 Ekim Cumhuriyet bayramınız kutlu olsun…
Dilan Karatas / AVRUPAPRESS
News
